تاریخچه سرطان

سرطان: بیماری ای با قدمت چند هزار ساله 

بر خلاف آنچه که عده ای از مردم تصور می کنند،سرطان یک بیماری جدید نیست. این بیماری از هزاران سال پیش در جمعیت انسانی شناخته شده و نمونه هایی از آن در استخوان فسیل شده حیوانات ماقبل تاریخ دیده شده است.نوشته های بر جای مانده از مصر باستان و یونان بیماری هایی را شرح داده اند که مطمئنا سرطان بوده است.

پیشینه کشف سرطان

درواقع کلمه سرطان در دنیای قدیم به معنای خرچنگ بوده که برای توصیف سرطان پستان به کار می رفت و علت این بود که عروق شعاعی منشاء گرفته از مرکز  توده سرطانی برای پزشکان آن زمان ظاهری مانند خرچنگ داشته است.

اکنون در حال حاضر چندین اصطلاح وجود دارد که به طور شایع برای توصیف سرطان به کار می رود مانند تومور، نئوپلاسم، بدخیمی که این اصطلاحات می توانند به جای هم به کار روند. مشکلات درمانی  سرطان در زمانهای قدیم نیز وجود داشته است و اهمیت تلاش برای درمان بیماری در مراحل اولیه به وسیله پزشکی به نام گالن در قرن دوم مورد تاکید قرار گرفته است. او عنوان کرد که تومورهای کوچک را می توان با جراحی درمان کرد اما این امکان برای تومورهای بزرگ وجود ندارد.این موضوع در حال حاضر همچون گذشته صادق است.

مورگاگنی مقاله معتبری در رابطه با سرطان در اعضای مختلف بدن در سال ۱۷۶۱ چاپ کرد. چند سال بعد پاتس احتمال رابطه علت و معلولی بین دوده و سرطان در کارگران پاک کننده لوله های بخاری را توصیف کرد .این چنین بود که ارتباط بین محیط و ایجاد بیماری سرطان مشخص شد.

در سال ۱۸۳۸ مولر خصوصیات سلول های سرطانی را توصیف کرد که مشاهده مهمی بود که بعد ها عنوان شد که تومورها ممکن است از تکثیر غیر طبیعی سلول ها به وجود بیایند.

تا قرن ۱۹ تنها روش عمده درمان سرطان جراحی بود .روش های دیگر نیز آزمایش شد اما اکثرا بی اثر بود. تا اینکه در قرن بیستم دو پیشرفت عمده در درمان سرطان ایجاد گردید که پرتو درمانی و شیمی درمانی بود، که هر دو باعث کنترل و در بعضی از موارد بهبود سرطان می شود.

 

کلیات سرطان

به طور کلی بدون توجه به پیش آگاهی کاربرد روش های درمانی شایع چون جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی و درمان های بیولوژیک موجب علاج قطعی ۵۰ درصد از افراد سرطانی می شود در حالیکه ۵۰ درصد باقیمانده درمان در آنها به طور قطعی نبود یا قابل درمان نیستند. پس تشخیص سرطان یکی از دردناک ترین و منقلب کننده ترین رخدادهایی هستند که می تواند برای یک فرد در یک جامعه اتفاق بیفتد، تشخیص سرطان باعث ایجاد تغییرات خود انگاری افراد و چگونگی ایفای نقش خود در خانواده و محل کار می شود. به طور مثال جهت تفهیم موضوع میانه بقاء در یک فردی که دچار سرطان پانکراس می باشد با یک فرد که دچار نارسایی پیشرفته قلبی می باشد چیزی حدود ۸ ماه می باشد اما بیمار قلبی متصور می باشد که همچنان می تواند دارای عملکرد مناسب باشد و جزئی ناکارآمد شده است ولی فرد مبتلا به سرطان پانکراس خود را جهت مردن آماده می کند و هر درد و رنجی پدید بیاید فکر می کند می تواند شروعی برای مردن باشد.

آمار ابتلا به سرطان در جهان

از آنجایی که موسسه ای برای ثبت سرطان در کشور وجود ندارد لذا آمار کافی جهت بررسی جنبه های مختلف این بیماری وجود ندارد. روی هم رفته سن مهم ترین عامل خطر ساز در ابتلا به سرطان است. ۷۵ درصد همه موارد سرطان در افراد بالای ۶۵ سال ایجاد می شود . در آمریکا در محدوده سنی بین تولد تا ۳۹ سالگی ۱نفر از ۷۲ نفر مرد و ۱نفر از ۵۱ نفر زن دچار سرطان می شوند.این میزان در سنین ۴۰ تا ۵۹ سالگی ۱ نفر از هر ۱۲ نفر مرد و ۱ نفر از هر ۱۱ نفر زن و برای افراد ۶۰ تا ۷۹ سال ۱ نفر از هر ۳نفر مرد و ۱ نفر از هر ۵ نفر زن می باشد.

سرطان سومین عامل مرگ و میر در کل کشور ودر بعضی از استانهای شمال و شمال غرب دومین عامل مرگ و میر است و در رتبه بندی اولویت های بهداشتی و درمانی بر اساس بار ناشی از بیماری رتبه سوم را دارا می باشد.سالانه بیش از ۷۰ هزارمورد جدید سرطان در کشور اتفاق می افتد و پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۰اولین علت مرگ و میر در دنیا شود.پیش بینی می شود در کشور ما نیز شاهد روند رو به رشد کانسر باشیم به طوری که در دو دهه آینده موارد بروز سرطان بیش از ۲ برابر خواهد بود.از مهم ترین عوامل خطر رو به رشد سرطان در جامعه ما افزایش امید به زندگی ،افزایش مصرف دخانیت،کاهش فعالیت فیزیکی ،تغذیه نامناسب می باشد.

به طور کلی وضعیت سرطان در کشور ما به شرح زیر می باشد :

۱)برنامه ملی ثبت سرطان(به پایه برنامه کنترل سرطان) از سالها پیش در کشور در حال اجرا بوده ولی اولین گزارش علمی آن در سال ۱۳۸۲منتشر شد.

۲)برنامه جامع ملی کنترل سرطان یا همان( comprehensive national cancer control) با هدف کاهش میزان بروز مرگ ناشی از سرطان در سال ۱۳۸۵ طراحی شد. این برنامه از سوی شورای مدیران معاونت سلامت و گروه تغذیه و بهداشت فرهنگستان علوم پزشکی به تصدیق رسید که شامل ۶ استراتژی می باشد:

۱) بستر سازی

۲) حمایت سیاسی و اقتصادی

۳) تحقیق و توسعه

۴) تعامل و همکاری مشترک با سایر نهاد های مرتبط

۵) اجرای اصول برنامه در جامعه شامل پیشگیری، غربالگری، تشخیص زودرس، درمان موثر، طب تسکینی و حمایت از خانواده بیمار

۶) ارزشیابی

پس در این مورد کمیته راهبری ملی تنها برنامه ریزی و سیاستگذاری این برنامه را به عهده خواهد داشت و کمیته های استانی که یکی از اعضای هیات علمی عهده دار هماهنگی این برنامه خواهد بود مسئول اجرای برنامه بر اساس نیازها و اولویت های استانی و همچنین امکانات موجود خواهد بود. اجرای آزمایشی این طرح در ۵ استان کشور شامل کرمانشاه، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، گیلان و اردبیل در سال ۸۶ شروع شد.

مشکلات برنامه های درمانی سرطان در ایران

با توجه به توضیحات فوق، مهم ترین مشکلی  که در اجرای برنامه های درمانی سرطان در کشور ما وجود دارد این است که رفرانسهای آنکولوژیست ها و رادیوتراپیست ها و جراحان سرطان بر اساس رفرانس های کشورهای توسعه یافته ای می باشد که سطح آگاهی  بیماران آن کشورها، توان اقتصادی آن جوامع، مرحله بیماری، پوشش بیمه ای، حمایت اجتماعی و……. با کشور ما متفاوت است. مقالات چاپ شده محدودی به بررسی اثر بخشی درمانهای فوق در کشور پرداخته، ولی مطالعات بقای پنج ساله بیماران نشان دهنده تفاوت فاحش ومعنی داری با کشورهای پیشرفته می باشد. این موضوع بیانگر این ضرورت است که به عنوان اولین اولویت در درمان بیماران سرطانی در هر بیمارستان پروتکلی با مشارکت متخصصان مربوطه برای هربیماری نوشته شود و بیمار بر اساس آن اقدامات درمانی را دریافت نماید و از طرفی در نهایت بیماران مبتلا به سرطان نیاز به کنترل دردو سایر عوارض سرطان دارند که طب تسکینی مهم ترین خلاء کنترل سرطان در کشور است. حالا با توجه به اینکه از طرفی در کشور ما مراحل مختلف کنترل سرطان از افزایش سطح آگاهی مردم و بیماران نسبت به بیماری تا درمان موثر هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است و برای رسیدن به این هدف مدت زمانی لازم است. به ذهن می رسد که با گسترش و توسعه امکانات و فرهنگ سازی در مورد طب تسکینی بتوان تا حدی شرایط رنج آور و ناخوشآیند بیماران سرطانی را کنترل و سطح کیفیت زندگی آنها و خانواده هایشان را بالا برد.

علل سرطان

در حال حاضر استراتژی ما جهت مقابله با سرطان ریشه کن کردن بیماری بعد از شناخت آن می باشد. استراتژی ایده آل برای سرطان، جلوگیری از آن می باشد ولی در اغلب موارد امکان پذیر نیست. چرا که اغلب علل سرطان هنوز ناشناخته اند.

به طور کلی علل بروز سرطان را می توان در ۲ دسته:

۱)عوامل محیطی

۲)عوامل ارثی طبقه بندی کرد.

سیستم پرستاری در حوزه آنکولوژی نیز بایستی اطلاعات کافی در مورد علل سرطان و ریسک فاکتورهای آن داشته باشند چرا که این اطلاعات به آنها این امکان را می دهد تا بتوانند از آنها در برنامه های غربالگری و آموزش مناسب خود بیمار و اطرافیان و مشاوره های بعدی استفاده کنند.

عوامل موثر در بروز سرطان

 درست است که بسیاری از دلایل ایجاد سرطان شناخته نشده باقی مانده است. اما مواردی که در ایجاد سرطان نقش دارند تا حدودی مشخص هستند. در ادامه مهم ترین این موارد آورده شده اند

–اشعه و پرتو یونیزان

افرادی که در معرض طولانی مدت نور آفتاب هستند  احتمال بروز سرطان در آنها بیشتر است.

سرطان تیروئید در میان افرادی که در دوران بچگی به گردن اشعه داشته اند شایع تر است. از طرفی در این افراد افزایش شیوع لوسمی نیز گزارش گردیده است.

–دود سیگار

دود سیگار افراد را در معرض سرطان ریه قرار می دهد و افزایش سرطان ریه در خانم ها نیز به محاذات افزایش رشد جمعیت دیده شده است.

–رژیم غذایی

اقداماتی چون فریز کردن و دودی کردن غذاها  می تواند ریسک بعضی از سرطان ها را از افزایش دهد. افرادی که دارای رژیم غذایی حاوی فیبر فراوان هستند ریسک سرطان کولون و سرطان معده در آن ها کمتر است. همچنین ارتباط بین رژیم غذایی پر چرپ و سرطان پستان نیز در منابع متعددی پیشنهاد شده است.

 

–دیگر فاکتورهای محیطی

انگل هایی چون شیستوزما هماتوبیوم یکی از انگلهای شایع در کشور هایی چون مصر می باشد که می تواند عامل سرطان مثانه باشد. دود سیسگار ریسک سرطان مثانه را افزایش می دهد.

الکل از ریسک فاکتورهای سرطان سرو گردن و مری می باشد. از طرفی می تواند در سرطان کبد نیز نقش داشته باشد. خانم هایی که در سن پایین فعالیت جنسی دارند یا شریک جنسی متعدد دارند در معرض سرطان گردن رحم می باشد.

–دارو

داروهای تضعیف کنده ایمنی، داروهای آنتی متابولیک و گلوکوکورتیکوئید می توان از ریسک فاکتورهای سرطان باشند.

–هورمون

بعضی از هورمون ها اثربالقوه ای در ایجاد بعضی سرطان ها دارند که در ۳ مورد خیلی شاخص هستند.

۱٫سرطان پستان:

دوز بالایی از استروژن در صورتی که به طور مداوم مصرف شود در ایجاد سرطان پستان موثر است.

۲٫سرطان آندومتر:

دوز بالایی از استروژن در ایجاد سرطان اندومتر نیز دخیل می باشد.

۳٫آدنوکارسینومای واژن:

استروژن های مصنوعی چون دی اتیل استیل بسترول که در دوران حاملگی  برای مادر بی خطر بوده و از سقط جلو گیری می نماید، برای نوزاد دختر این افراد باعث کارسینوم واژن می شود.

–فاکتورهای ارثی

شواهدی که حمایت کننده تاثیر فاکتورهای ارثی برروی ایجاد سرطان می باشد از ابتدا به دنبال بررسی های حیوانی بیان شد. بهترین نمونه سرطان که درآن فاکتورهای ارثی دخالت دارند رتینوبلاستوما می باشد.

از طرفی فاکتورهای ژنتیکی می تواند در بروز خانوادگی بعضی از سرطان ها مثل FAP ،HNPCC، سرطان پستان و معده نیز نقش داشته باشد.

–انکوژن

هر سلول حاوی یک سری ژن هایی می باشد که جهت رشد، تعمیربافت، گسترش نرمال برنامه ریزی شده اند که کنترل رشد( stem cell) از طریق همین ژن های مخصوص می باشد. در حال حاضر معلوم شده است که این ژنها از طریق اشعه، مواد شیمیایی و ویروس ها و دیگر فاکتورهای ناشناخته فعال می شوند. این انکوژن ها، ژنهای تغییر شکل سلولی را فعال و منجر به رشد غیر قابل کنترل سلول های نرمال می شود.

بسیاری از این انکوژن ها خاموش هستند تا این ژن از یک کروموزوم به کروموزوم دیگر حرکت کنند. این شکست کروموزومی و تجدید آن در چندین سرطان شناخته شده است. که می توان از لوسمی مزمن و لنفوم نام برد از طرفی بعضی از ژنها از رشد غیر طبیعی سلولهای ناسالم جلو گیری می کنند که اگر دچار آسیب یا حذف شوند به رشد سریع خود ادامه می دهند.

–ویروس

این موضوع ثابت شده است که ویروس کوچک DNA داری چون پاپو ویروس می تواند باعث تومورهای متفاوتی شوند. که از بین این دسته ویروس ها پاپیلو ویروس شاخص می باشد.

HTLV-1 در ایجاد سرطان هایی چون adult T-cell leukemi دخالت دارد. در لنفوم بورکیت، ویروسهای مختلفی فعالیت دارند که شاخص ترین آنها EBV می باشد.

طب تسکینی چیست ؟(paliative care)

طب تسکینی، مجموعه خدمات گسترده برای درمان علایم و استرس ها و ناخوشی های ناشی از بیماری های صعب العلاج است که همراه با درمان اولیه جهت بیماران در مراحل آخر بیماری در نظر گرفته می شود. در واقع هدف اصلی طب تسکینی ارتقای کیفیت زندگی بیمار واطرافیانش به حداکثر ممکن، از طریق کنترل علایم آزار دهنده بیماری زمینه ای، به طرق تخصصی پزشکی حمایت های معنوی، روان شناختی، اجتماعی و اطلاع رسانی است.

معمولا طب تسکینی به صورت تیمی زیر نظر متخصص طب تسکینی و در امکان مختلف مانند بیمارستان ،خانه،نقاهتگاه و امثال آن انجام می گیرد.

تعریف طب تسکینی

بنا به تعریف WHO: طب تسکینی، رویکردی جهت بهبود کیفیت زندگی بیمار و خانواده بیمار به دنبال مقابله با شرایط ناگوار همراه بیماری صعب العلاج از طریق درمان درد و سایر مشکلات روحی، روانی و فیزیکی می باشد.

اهمیت طب تسکینی(palliative care)

طیف علایم در بیماران مختلفی که از طب تسکینی سود می بردند بسیار گسترده می باشد که از نظر شیوع علایم به صورت زیر بیان می شود:

• درد( ۸۸%)،
• تنگی نفس( ۸۷%)،
• تهوع و استفراغ( ۸۵%)،
• اختلال خواب( ۷۵%)،
• گیجی( ۷۵%)،
• تغییراشتها( ۷۰%)،
• بی اختیاری ادرار و مدفوع( ۶۴%)،
• یبوست( ۶۵%)،
• افسردگی( ۶۰%)،
• اضطراب( ۶۹%)

کیفیت زندگی بیمار و طب تسکینی

طب تسکینی درمان های اختصاصی برای درمان افرادی که قابل درمان نبوده و با بیماری صعب العلاج درگیر هستند را بیان می کند. این هدف اولیه برای فراهم کردن کیفیت زندگی مناسب برای افرادی با مدت زمان محدود زندگی می باشد. بنابراین برای این بیماران شرایطی را فراهم می کند که بیمار قادر باشد تا حتی الامکان در خانه خود و در شرایطی که خود می پسندد بمیرد در حالیکه تمام اقدامات درمانی، پرستاری، روانی و روحی برای بهبود شرایط خود را دریافت کرده است.

حیطه کاری طب تسکینی

طب تسکینی در قسمت های زیر خدماتی را ارائه می دهد

-سرویس حمایت روانی

-سرویس حمایت اجتماعی

-سرویس حمایت روحی و معنوی

-سرویس باز توانی

-کنترل علائم

-ارتباط مستقیم رو دررو

-سرویس حمایت افراد خانواده حتی در دوران عزاداری و داغداری بیمار از دست رفته

مزایای اجرای طب تسکینی

با اجرای طب تسکینی به صورت اصولی موارد زیر حاصل می شوند:

۱)بهبود مداخله درد و سایر نشانه ها

۲)رضایت بیمار و خانواده،رضایت شغلی پرستاران

۳)کاهش ظرفیت اشغال تخت های بخش مراقبت ویژه

۴)کاهش طول مدت بستری و کاهش هزینه های دارویی

۵)تخصصی شدن مراقبتها و ایجاد فرصت بیشتر برای پزشکان جهت برقراری ارتباط گسترده تر و تصمیم گیری دقیق بالینی

۶)اختصاص هزینه برای موارد دور از نظر مانده

اهداف طب تسکینی

به طور کلی طب تسکینی برای تنها نماندن بیماران سرطانی و صعب العلاج در لحظات پایانی زندگی اشان ایجاد شد اما اگر بخواهیم به این موضوع با جزئیات بیشتری نگاه کنیم به موارد زیر خواهیم رسید:

۱-کاهش و کنترل علایم آزار دهنده بیماری مانند درد، تهوع، تنگی نفس و غیره

۲-برقراری ارتباط مناسب بیمار و افراد خانواده با پزشک

۳-ایفای نقش های مشاوره ای، اطلاع رسانی صحیح و آموزشی برای بیمار و افراد خانواده

۴-ساپورت روحی و روانی بیمار و افراد خانواده

۵-اطمینان دادن به بیمار که ارائه کلیه خدمات(جسمی، روحی، روانی، معنوی) تنها بنابر درخواست خود و اطرافیان او می باشد.

پیامد مورد انتظار

ارتقاء کیفیت زندگی بیمار و افراد خانواده او، بهبود عملکرد آنان،

کاهش دفعات پذیرش اورژانس و بستری،

در نتیجه کاهش بار سردرگمی و افسردگی بیمار و افراد خانواده

و در نهایت آرامش جان سپردن بیمار از پیامد های مورد انتظار طب تسکینی هستند

سئوالاتی که تیم طب تسکینی در پاسخ دادن به آن ها شما را یاری خواهد کرد؟

 

طبیعی است که وقتی شخصی درگیر مریضی ای و به خصوص درگیر سرطان می شود سوالات بسیار زیادی در ذهنش شکل بگیرد. اما مشکل اینجاست که بسیاری از افراد توانایی پاسخگویی به این سوالات را ندارند. از این رو تیم طب تسکینی در پاسخ دادن به بیماران درباره ی این موارد کمک می کند

۱-چه اتفاقی برای من خواهد افتاد؟

۲-آیا روش های دیگری  برای درمان باقی مانده است؟

۳-آیا من خواهم مرد؟

۴-چقدر می توانم  روی مرگ و زندگی ام کنترل داشته باشم؟

۵-در آینده چه مقدار درد و ناتوانی خواهم داشت؟

۶- اگر نخواهم درمان بیشتری بگیرم چه می شود؟

۷-در مورد مسائل مادی چه کنم؟

۸-وقتی بمیرم چه اتفاقی می افتد؟

۹-آیا این بیماری به افراد خانواده نیز سرایت می کند؟

۱۰-چگونه به افراد خانواده ام خبر بدهم؟

۱۱-چه قدر برای زنده بودن  فرصت دارم؟

۱۲-چه غذایی برای من مناسب است؟

۱۳-آیا می توانم به زیارت بودم؟

۱۴-اگر نیمه شب دردم بیشتر شود به کجا مراجعه کنم؟

افرادی که به کلینیک طب تسکینی مراجعه می کنند

طب تسکینی سعی دارد تا جامعه بزرگتری از افراد را تحت پوشش قرار دهد، ۳ دسته از افراد می توانند از خدمات طب تسکینی استفاده کنند که در قسمت پایین آورده شده است.

۱-افرادی که به خاطر درد و سایر علایم ناشی از بیماری های صعب العلاج رنج می برند

۲-افرادی که مبتلا به درد جسمی و روحی می باشند که قابل درمان نمی باشد

۳-و هر فرد نیازمندی که که بافعالیت این سیستم آشناست و نیازمند کمک این تیم می باشد.

سوالات متداول درباره ی طب تسکینی

آیا هر بیماری که جهت طب تسکینی مراجعه می کند الزاما به این معنی است که در آینده زود خواهد مرد؟

خیر، چرا که افراد مبتلا به بیماری های مزمن و طولانی مدت و ناتوان کننده مانند ناراحتی قلب، بیماری مزمن کلیه، بیماری مزمن ریه، بیماری کیستیک فیبروز و ایدز و دیابت نیز می توانند از خدمات این تیم استفاده کنند.

چه زمانی برای شروع درمان تسکینی مناسب می باشد؟

هیچ وقت برای شروع درمان تسکینی زود نمی باشد، در واقع می تواند همزمان با درمان ابتدایی بیماری آغاز شود بدون توجه به علت زمینه بیماری.

هیچ علتی برای صبر کردن جهت شروع درمان تسکینی وجود ندارد، چون هر بیماری صعب العلاج و علایم و درمان ها باعث افسردگی و اضطراب بیمار میشود که اثر وسیعی در افراد خانواده نیز دارد، این تیم کمک می کند که فرد و افراد خانواده با مشکلات وسیع سازگار شوند.

برای مراقبت از بیماران end stage به چه نکاتی باید توجه شود؟

بیماران end stage بیمارانی هستند که به زمان مرگشان نزدیک هستند از این رو حساسیت های خاصی برای آن ها وجود دارد که باید به آن ها توجه کنید. برخی از این موارد عبارتند از:

۱-احساس ضعف دارند به طوری که از بستر خارج نمی شوند و حداقل حرکت را به صورت چرخیدن در بستر را دارند.

۲-برای انجام کوچکترین کاری نیازمند کمک دیگران می باشند.

۳-حداقل آب و غذا را جهت زنده ماندن نیاز دارند.

۴-اکثر زمان های روز را خواب هستند البته اگر درد ناشی از بیماری اجازه بدهد در صورت وجود درد ممکن است پرخاشگری و بی قراری باشند یا شب هاتوانایی به خواب رفتن را نداشته باشند.

۵-توجه و تمرکز ندارند.

۶-نسبت به زمان و مکان و شخص آگاه نمی باشند

۷-توانایی تطابق و همکاری با فرد ارائه دهنده خدمات طب تسکینی را ندارند.

۸-در بلع دارو وغذا ممکن است مشکل داشته باشند.

۹-گاه حرکات پرشی عضلات مانند حرکت دست و پا و صورت دارند.

۱۰-ترشحات بزاق کاهش می یابد.

۱۱-نیازی به استفاده از برخی از داروها مانند ویتامین و داروهای تکمیلی و هورمون ها و داروی فشار خون و دیورتیک ندارد مگر این که واقعا باعث راحت تر  بودن و بهبود کیفیت زندگی بیمار شود.

۱۲-تجمع ترشحات موکوسی در انتهای حلق که علی رغم شنیدن صدای ناخوشایند ولی برای بیمار مشکل ساز نمی باشد.

۱۳-سرد بودن دست ها و پاها که نشان دهنده کاهش خون رسانی می باشد.

۱۴-تیره شدن و موتیلینگ پوست دست و پا و صورت و تیره شدن و رنگ پریده شدن اعضای بدن.

۱۵-نامنظم شدن یا کند شدن ضربان قلب یا کاهش فشار خون.

۱۶-تنفس بیمار بسته به میزان گردش خون و مواد زاید بدن می تواند کند یا تند شود.

۱۷-بیمار ممکن است دچار آپنه شود.

۱۸-ادرار تیره تر می شود و از میزان ادرار در دقیقه کاسته می شود.

۱۹-بی اختیاری ادرار و مدفوع.

تفاوت بین طب تسکینی و درمانی

هدف طب درمانی افزایش طول عمر بیمار است در حالی که هدف طب تسکینی ارتقاء کیفیت زندگی بیمار و در آرامش جان سپردن است نه افزایش طول عمر بیمار یا درمان علت زمینه ی بیماری.

چالش های پیش رو طب تسکینی

یکی از مباحث مهم در سیستم درمانی، بهداشتی کشور ما که کمتر مورد توجه قرار گرفته است توجه به چگونگی ایجاد روش و سیستم مراقبت های حمایتی و تسکینی برای بیماران مبتلا به بیماری های مزمن و پیشرفته و در عین حال چگونگی ارزیابی کیفیت زندگی و موضوعات روانی، اجتماعی، اخلاقی و روحی بیماران در مرحله انتهایی زندگی است.

با توجه به تاکید سازمان WHO برای رفاه جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی و تفسیر رویکرد به موضوع بیماری و سلامت لازم است که موضوع طب تسکینی از طرف وزارت بهداشت مورد توجه و  عنایت خاص قرار بگیرد. همان طور که بیماران تمایل به داشتن طول عمر زیاد هستند و خواستار زندگی با کیفیت بالا از نظر جسمی و روحی و حمایتی هستند. این موضوع به خصوص در مورد بیماری های مزمن دارای اهمیت بیشتری می باشد. با کاهش سوانح و تصادفات تا ۱۵ سال آینده میزان بروز سرطان افزایش یافته و در آینده نزدیک در ایران و در کشورهای در حال توسعه به عنوان دومین معضل سلامت به شمار خواهد رفت. توجه مسئولان وزارت  بهداشت به این موضوع حساس بهداشتی و درمانی اهمیت دارد که این امر جز با شناخت نیاز ها و ارتباط گسترده بین سازمانی میسر نیست.

با توجه به ماهیت نوین مبحث طب تسکینی در جامعه ءارتقاء سطح پژوهشی در موضوع مراقبتهای تسکینی، همکاری تخصص های تکمیلی متعدد از قبیل پزشکی اجتماعی، روانشناسی، کاردرمانی، گفتار درمانی، فیزیوتراپی، مددکاری اجتماعی، متخصص بیهوشی، روحانیون، جامعه شناسان و……..ضروری است. موارد مذکور ظرفیت هایی هستند که امکان دستیابی به ماموریت مرکز را هموار می نماید.

چشم انداز آینده

چشم انداز ما تسکین آلام جسمی و روحی بیماران مبتلا به بیماری های پیشرفته  و یا غیر قابل علاج در مرحله انتهای زندگی است.

زیر نظر:

آقای دکتر عبدالرحیم حزینی